هنگامی که برای انتخاب رشته دانشگاه به دانشگاه ها و تقدم و تاخر آنان در انتخاب رشته فکر می کردم همیشه به دانشگاه شریف به طرز متفاوتی از دیگران نگاه می کردم. آن زمان در نظر من، دانشگاه شریف چیزی نبود جز دانشگاهی که ورودی های خوبی دارد و به واسطه ورودی های خوبش اساتید قوی و به روزی دارد و بالتبع دانشگاه با استاد و دانشجوی خوب، دانشگاه برتر کشور خواهد شد. بقیه اما دانشگاه شریف را دانشگاهی می دانستند که هر کس در آن ورود پیدا کند موفق خواهد شد. نمی خواهم منکر تعریف اثرات محیطی بر رفتار فرد بشوم اما به اعتقاد آن روز من، اگر رتبه های اول کنکور به دانشگاه معراج آباد هم می رفتند، دانشگاه شهر معراج آباد شریف را قورت داده بود.

مسئله ای که آن روز به آن فکر می کردم در واقع اشتباه گرفتن نتیجه با عوامل انتخاب، بود.



مثال مشهور دیگری در این زمینه شناگران هستند. نسیم طالب، به دنبال کاهش وزن خود بوده است. به ورزشکاران رشته های مختلف نگاهی می اندازد. دونده ها بدن قلمی و نازکی دارند، بدن سازها بدن پهنی دارند اما شناگران بندهای عضلانی و زیبایی دارند. در باشگاه محله شان ثبت نام می کند و هفته ای دوبار برای شنا به استخر می رود اما خیلی زود متوجه می شود که درگیر یک خطای ذهنی شده است. شناگرها به این دلیل انتخاب می شوند که بدن عضلانی ای دارند و این نتیجه ورزش آنان نیست.

او نام این خطای ذهنی را توهم بدن شناگر می گذارد. هرجا که عوامل انتخاب را با نتیجه اشتباه بگیریم این خطا رخ می دهد. تبلیغات بازرگانی زنانی که از لوازم آرایش شرکت زیباسازان تهران استفاده می کنند را زیبا نشان می دهد. استفاده از لوازم آرایش باعث زیبایی این زنان شده یا سازنده تبلیغات از زنان زیبا برای برنامه تبلیغی خود استفاده کرده است!